حوزه‌های متعدد و علمای بزرگ
تاریخ انتشار: ۷ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۷۲۹۱۴
مهم‌ترین آنها عبارت بودند از: دولت فاطمی در شمال آفریقا که موسس آن از نوادگان حضرت امام جعفر صادق(علیه‌السلام) بود و ۲۷۰ سال متمادی تداوم یافت. دولت آل‌ادریس که از سال۱۷۲ تا ۳۷۵هجری قمری در مغرب اقصی(مراکش و بخشی از الجزایر) حکومت داشتند. مجددا پس از ۳۲سال، علی بن حمود و از فرزندان ادریس دولت علوی خود را در سال۴۰۷هجری قمری در اندلس تاسیس کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
الف) شیخ صدوق که با نام محمد بن علی بن بابویه بعد از سال ۳۰۵هجری قمری با دعای امام زمان(علیه‌السلام) در شهر قم متولد شد. قم در آن زمان یکی از مراکز و حوزه‌های بزرگ اسلام بود که وی در آن حوزه در محضر استادانی مانند پدرش، علی بن بابویه و محمد حسن بن ولید، پیشوای فقهای قم و دیگران، علوم اهل بیت را فرا گرفت و سپس برای تکمیل علوم خود و انتشار آن به سایر شهرها مانند ری، بلخ، بخارا، سمرقند، بغداد، کوفه، مکه و... مسافرت کرد و در همین مسافرت‌ها در ایلاق از توابع بلخ در سال ۷۳۲ هجری قمری بنا به درخواست یکی از بزرگان اسلام، کتاب «من لایحضره الفقیه» را تالیف کرد تا مسلمانانی که به فقها دسترسی ندارند به آن کتاب مراجعه کنند. شیخ صدوق نزدیک به ۳۰۰ کتاب تالیف کرد که شیخ طوسی در فهرست، ۴۰عنوان و نجاشی ۱۸۹عنوان از کتاب‌های او را نام می‌برد. شیخ صدوق در سال۳۴۷ هجری قمری به ری رفت و در آنجا ساکن شد. با حضور وی حوزه علمیه ری، رونق بسیار یافت و علوم مختلف اهل بیت از آنجا به سایر نقاط جهان اسلام سرازیر شد.۱
ب) شیخ مفید با نام محمد بن محمد بن نعمان، معروف به ابن معلم و شیخ مفید در حوزه بغداد، علوم اهل‌بیت را فراگرفت. نجاشی ده‌ها کتاب در فقه وکلام و تاریخ و حدیث برای او نام می‌برد و شیخ طوسی درباره‌اش می‌نویسد: «... او نزدیک به ۲۰۰ کتاب دارد و از متکلّمین و فقهای جهان اسلام بود که در زمان خودش به زعامت و ریاست حوزه دوستداران اهل بیت(ع) نائل آمد...» ۲
ج) سید مرتضی با نام علی بن حسین، معروف به سید مرتضی در مکتب فقهی مفید به تحصیل پرداخت و به گفته نجاشی در زمان او، هیچ‌کس به پایه‌های علمی‌اش نرسید. احادیث فراوانی را فرا گرفت و متکلم، شاعر و ادیب شد و از لحاظ علمی و دینی و دنیایی به جایگاهی عظیم دست یافت. از نظر اعتبار و تشخص علمی، احادیث منقول از وی از معتبرترین و محکم‌ترین احادیث به شمار می‌آید.۳
صاحب اعیان‌الشیعه ۸۹ کتاب در زمینه فقه، اصول، کلام، عقاید، تاریخ و تفسیر برای وی برشمرده است.
د) شیخ طوسی با نام محمد بن حسن بن علی معروف به طوسی در محضر شیخ مفید در حوزه بغداد تلمذ کرد. او پس از سید مرتضی، مرجع دینی جهان اسلام شد و در همان حوزه علمیه کلام شیعه تدریس می‌نمود. علامه طباطبایی صاحب فواید الرجالیه، او را شیخ الطائفه، امام امت اسلام بعد از معصومین، تکیه‌گاه امامیه، محقق اصول و فروع توصیف کرده است. شیخ طوسی ده‌ها کتاب مهم در تفسیر، اصول، فقه، کلام و تاریخ و ... به یادگار گذارده است که مهم‌ترین کتاب فقهی او، «المبسوط فی فقه الامامیه» است. این کتاب را به روش اجتهادی و با طرح هزاران مسأله جدید به رشته تحریر درآورد. دو کتاب دیگر وی در فقه، «استبصار» و «التهذیب» از کتب اربعه فقهی به‌شمار می‌آید. در تفسیر، کتاب «تبیان» را تالیف کرد و کتاب «الفهرست» در علم رجال از منابع دست اول این علم محسوب می‌شود.۴
پس از شیخ طوسی تا اواخر قرن ششم، اسلام نتوانست مرجع شاخصی پیدا کند. البته این سخن به آن معنا نیست که در این دوره، زعامت دینی وجود نداشته بلکه از نظر کثرت، بیشترین تعداد فقیه حضور داشته‌اند که در مراکز متعدد علمی و دینی به مرجعیت و تعلیم و تدریس مشغول بوده‌اند. اکثر فقهای این دوره شاگردان مستقیم یا باواسطه مکتب بغداد و نجف بودند که به رهبری و زعامت حوزه‌های مختلف پرداختند. از جمله:
ابن شهرآشوب با نام رشید‌الدین محمد‌بن علی بن شهرآشوب مازندرانی از مفاخر علمای اسلامی در قرن ششم که در شهرهای مختلف ایران، عراق و سوریه نزد دانشمندان بزرگ ادبیات، شعر، قرائت، تفسیر، حدیث، فقه، اصول و معقول آموخت. سپس در حوزه علمیه بغداد به تدریس پرداخت بعد از آن در حلب و تا آخر به تدریس و تالیف مشغول بود. بزرگان اسلام، پس از شیخ طوسی، لقب شیخ‌الطائفه را به ابن شهرآشوب داده‌اند.۵
محمد بن احمد بن ادریس معروف به ابن‌ادریس که در نیمه دوم قرن ششم، موجب تحولی عمیق در فقه اسلامی شد. وی را شیخ الفقها توصیف کرده که کتاب معروف وی«السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی» است و از منابع و مستندات فقهی مشهور. وی اولین کسی است که نظرات شیخ طوسی را موردنقد قرار داد درحالی‌که معاصران شیخ و فقهای دیگر از نظرات وی پیروی می‌کردند. ۶
آیت‌ا... محمد‌ابراهیم جناتی، ابن ادریس را مؤسس دوره پنجم اجتهاد یعنی دوره توسعه و گسترش استدلال در ابحاث اجتهادی دانسته و می‌نویسد:
«...حدود یک قرن پس از درگذشت شیخ طوسی، عالمان به‌گونه‌ای مطلق از آرا و نظرات او پیروی می‌کردند و کلمه‌ای برخلاف نظر او نمی‌گفتند تا آن‌که ابن‌ادریس حلی در اوایل این دوره باب نقد و اعتراض علمی را بر آرا و نظریات شیخ طوسی گشود و باب تقلید را روی همه عالمان بست و بر آرای شیخ در کتاب سرائرش با ادله متقن حمله کرد...»۷
آیت‌ا... شهید مطهری نیز درباره ابن‌ادریس می‌نویسد: «...از فحول علمای شیعه است. به حرّیت فکر معروف است. صولت هیبت جدش، شیخ طوسی را شکست. نسبت به علماء تا سر حد اهانت، انتقاد می‌کرد...»۸
شهید اول در اجازه نامه‌اش او را امام علامه، شیخ‌العلما، رئیس مذهب و فخرالدین توصیف می‌کند و شهید ثانی از او به‌عنوان حبرالعلما و الفقها، فخر المله و الحق و الدین نام می‌برد.۹
ابن‌ادریس در مقدمه کتاب «السرائر» به شدت بر فتوا دادن بر طبق خبر واحد می‌تازد و می‌گوید خبر واحد نه موجب علم است و نه عمل و عمل باید مطابق با علم باشد. خبر واحد، خبر گمانی است و هیچ اثری ندارد.
وی سپس با تاکید می‌گوید: «... فقط به ادله علمی فتوا می‌دهم؛ به سیاه‌نوشته‌ها و گفته‌های دور از حق توجه نمی‌کنم و از هیچ‌کس جز دلیل روشن و برهان قاطع تقلید نخواهم کرد...»۱۰
۱ - علی دوانی- پیشین- جلد ۳- صفحات ۱۵۹ ـ ۱۸۳
۲- سید ابوالقاسم خویی- پیشین- جلد۱۷- صفحات ۲۰۲ ـ۲۱۰.
۳- جعفر سبحانی- پیشین- جلد ۵- صفحات ۲۳۴ ـ ۲۳۶
۴- میرزا محمدباقر موسوی خوانساری- روضات الجنات- جلد ۶- صفحات ۲۱۶ ـ ۲۴۹
۵- علی دوانی- پیشین- جلد ۳- صفحه های ۴۶۷ ـ ۴۷۹
۶- علی دوانی- پیشین- جلد ۴- صفحه ۲۴
۷- محمد ابراهیم جناتی- ادوار اجتهاد- صفحه ۲۶۳
۸- مرتضی مطهری- آشنایی با علوم اسلامی (فقه) – صفحه ۲۹۹
۹- علی دوانی- پیشین- جلد ۴ - صفحه ۲۴
۱۰- ابن‌ادریس- السرائر- جلد ۱ - مؤسسه نشر اسلامی- ۱۴۱۰ قمری- صفحه‌های ۴۷ و ۵۱
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: تاریخ روحانیت شیعه جهان اسلام علیه السلام ابن ادریس علی دوانی هجری قمری شیخ مفید شیخ طوسی بن ادریس محمد بن اهل بیت دولت آل علی بن بن علی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۷۲۹۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آذربایجان شرقی عزادار صادق آل محمد
مردم مومن استان آذربایجان شرقی دیشب و امروز در بخش‌ها و شهرهای مختلف آیین‌های عزاداری سالروز شهادت مظلومانه ششمین خورشید آسمان ولایت و امامت را در مکانهای مذهبی، مساجد، حسینیه‌ها و خیابان‌های شهر برپا کردند.
عزاداران صادق آل محمد (علیه السلام) با تشکیل دسته‌های سینه زنی و زنجیر زنی و همچنین مرثیه خوانی در مظلومیت اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) اشک ماتم ریختند.
در تبریز هم مراسم عزاداری و سینه زنی به مناسبت سالروز شهادت امام جعفر صادق (علیه السلام) در مساجد و خیابانها برگزار شد.
امام جعفر صادق (علیه السلام) رئیس مذهب تشیع در ۱۷ ربیع‌الاول سال ۸۳ هجری قمری در مدینه به دنیا آمدند و در ۲۵ شوال ۱۴۸ هجری قمری در ۶۵ سالگی در مدینه توسط خلیفه عباسی منصور دوانیقی ملعون مسموم و شهید شدند.
ایشان به مدت ۳۴ سال (۱۱۴ تا ۱۴۸ ه. ق) امامت شیعیان را بر عهده داشتند و مورخان شمار شاگردان و راویان این امام بزرگوار را ۴۰۰۰ نفر دانستند بیشتر روایات اهل بیت (علیهم السلام) از امام صادق (علیه السلام) است و از این رو مذهب شیعه را مذهب جعفری هم می‌گویند.
باشگاه خبرنگاران جوان آذربایجان شرقی تبریز
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد